Paul Verhaeghe - Inleveren voor of tegen het neoliberalisme

In de les hebben we het artikel 'Inleveren voor of tegen het neoliberalisme' van Paul Verhaeghe gelezen.

Hieronder vind je 4 ideeën van hem over het neoliberalisme, waar ik het mee eens ben.

Als je het artikel zelf eens wil lezen, kan je het hier vinden: Paul Verhaeghe - Inleveren voor of tegen het neoliberalisme

Idee 1: “Het neoliberalisme is een mislukking op economisch vlak. Een eengemaakte vrije markt zou ons betere producten en diensten aanbieden die nog goedkoper zouden zijn ook. De realiteit is exact het omgekeerde.”

Ik ben het volledig eens met deze stelling. Het idee achter de vrije markt is wel goed bedoeld, maar de realiteit valt echter zwaar tegen. Producten worden steeds duurder en bovendien wordt bij de productie ervan steeds minder aandacht besteed aan het welzijn van de arbeiders. De bedrijven streven namelijk naar een zo groot mogelijke winst en willen met de anderen concurreren. Hierbij hebben ze echter geen oog meer voor andere factoren. Naast het gebrek aan aandacht voor de arbeidsomstandigheden proberen de bedrijven een zo groot mogelijke winst te maken door hun prijzen zoveel mogelijk te drukken en door naar zoveel mogelijk landen te importeren. Er moet dus op korte tijd zoveel mogelijk en zo goedkoop mogelijk geproduceerd worden, maar dat is natuurlijk nadelig voor de kwaliteit. Wanneer een bedrijf wel aandacht heeft voor de kwaliteit van hun producten, moeten ze dit dan weer compenseren door de prijzen op te drijven. Zoals Verhaeghe dus zegt; de producten en diensten hebben ofwel een slechte kwaliteit, ofwel zijn ze veel te duur.

Idee 2: “Het neoliberalisme is ronduit gevaarlijk op psychologisch vlak. Het haalt het slechtste in de mens naar boven en het onderdrukt het beste.”

Hier ben ik het opnieuw mee eens. Het neoliberalisme houdt in dat alles een product is en dat we zelf verantwoordelijk zijn voor ons succes. Logisch dus dat de mens competitief wordt. Dankzij het neoliberalisme hebben vele mensen hetzelfde beeld wanneer je spreekt over “het goede leven”, namelijk “veel geld, aanzien en luxe”. Dat we allemaal het beste van ons leven willen maken, zit in onze natuur, dus dat kunnen we niet veranderen. Het is echter het beeld van het goede leven, dat we nu hebben, dat moet veranderen. Doordat we allemaal veel geld, aanzien en luxe willen, komt het slechtste in ons naar boven en wordt het beste onderdrukt. We passen ons namelijk aan en streven naar ons doel tot dat we het bereikt hebben. Hierdoor worden we allemaal veel individualistischer en zijn we vaak onszelf niet meer. We worden de persoon, die we denken dat we moeten zijn, om ons doel te bereiken en zullen niet omkijken naar anderen. Kijk bijvoorbeeld maar naar pesten op het werk of op school. Zowel de mensen die werken, als de kinderen op school, moeten presteren. We worden dus al van kleins af aan geleerd om de beste te willen zijn. Hierbij kan het dan gebeuren dat sommige volwassenen of kinderen anderen zullen pesten om te verbergen dat ze eigenlijk niet zo zelfzeker zijn. Ze proberen anderen onderuit te halen om zich zo beter voelen en om zo de beste te zijn. Ten slotte kan in het onderwijs het beste ook onderdrukt worden door de loonkloof. Kinderen van armere gezinnen hebben vaak de kans niet om naar school te gaan of verder te zijn. Natuurlijk zijn er hierbij ook kinderen die zeer slim zijn en een mooie toekomst hadden kunnen uitbouwen, maar dat is echter niet meer mogelijk wanneer ze niet kunnen studeren en dat is erg jammer. Zo gaat er immers veel talent verloren.

Idee 3: “Binnen een maatschappij die voortdurend de boodschap verkondigt dat iedereen het kan maken als hij zich maar voldoende inzet, betekent dit dat steeds meer mensen geconfronteerd worden met vernedering, schuld en schaamte.”

Ook met dit idee ben ik het eens. Akkoord, als we ons inzetten kunnen we het inderdaad maken. Ons leven wordt nu niet meer bepaald door onze afkomst, maar toch klopt dit idee echter niet helemaal. 

Door de boodschap dat iedereen het kan maken als hij zich maar voldoende inzet, wordt namelijk de opvatting gecreëerd dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen succes of falen. "Alles is mogelijk als je je voldoende inzet", maar is dat wel echt zo?

Echt eerlijk vind ik deze stelling toch niet als je kijkt naar onze huidige maatschappij. Een betere stelling zou zijn: "Alles is mogelijk, als je maar over de juiste middelen beschikt." Je moet dus met andere woorden gewoon over voldoende geld beschikken. Onze samenleving is namelijk gericht op produceren en consumeren en bij beide processen heb je geld nodig.

Logisch dus dat steeds meer mensen geconfronteerd worden met vernedering, schuld en schaamte, zoals Paul Verhaeghe zegt. Wanneer je namelijk niet de nieuwste snufjes kan kopen, "ben je niet mee met je tijd". Je bent dan met andere woorden dus een "loser". Je wordt dan als anders beschouwd en je bent er dan ook nog eens zelf verantwoordelijk voor. We zijn immers zelf verantwoordelijk voor ons eigen succes of falen.

Idee 4: “Nooit waren we zo vrij, maar nooit hebben we ons zo machteloos gevoeld. We zijn vrij, in de betekenis dat we op religie kunnen spuwen, dat we op seksueel vlak zo ongeveer alles moeten uitproberen wat vroeger verboden was, en dat we om het even welke politieke stroming mogen aanhangen. dat kan allemaal omdat die zaken geen enkel belang meer hebben. It's the economy, stupid!”

Ik ben het hier helemaal mee eens. We waren inderdaad nog nooit zo vrij. We kiezen zelf ons geloof, welke politieke stroming we willen volgen, .... Toch voelen we ons vaak heel erg machteloos. Kijk maar naar de huidige stakingen, waaronder de nationale staking op 15 december.

We leven wel in een democratie waarin in principe iedereen iets te zeggen heeft, maar als het er op aankomt beslist de regering toch gewoon wat zij denken dat het beste is. We staken dan wel om ons ongenoegen te uiten en uit het idee dat de regering dan zal luisteren, maar vaak haalt dit niets uit. Met als gevolg dat we ons dus nog machtelozer voelen.